ออสโมซิส (Osmosis) เป็นกระบวนการทางธรรมชาติท่ีน้ำหรือตัวทำละลายใน สารละลายที่เจือจางซึมผ่านเน้ือเยื่อ(Selective Semipermeable Membrane) ไปยัง สารละลายที่มีความเข้มข้นกว่าซึ่งกระบวนการดังกล่าวสามารถอธิบายได้โดยกระบวนการ ปรับสมดุลตามธรรมชาติ กล่าวคือ ถ้าน้ำบริสุทธ์ิมาบรรจุและไหลสัมผัสกับเน้ือเยื่อทั้งสองข้าง ณ ท่ีความดันและอุณหภูมิของทั้งสองข้างเท่ากันจะไม่เกิดการซึมผ่านเน้ือเยื่อหรืออาจกล่าวได้ว่าระบบอยู่ในสภาวะที่สมดุล แต่เมื่อเติมตัวถูกละลาย (เกลือ) ลงในน้ำอีก ข้างหน่ึงจะทำให้ศักยท์างเคมี (Chemical potential) ของสารละลายลดลง สมดุลจะถูก รบกวน ระบบจึงปรับเข้าสู่สมดุลใหม่ โดยธรรมชาติจะปรับสมดุลโดยการลดสิ่งรบกวน นั้นโดยการลดความเข้มข้นของเกลือของสารละลาย หรืออาจกล่าวได้ว่าระบบจะปรับเข้าสู่สมดุลโดยการเพิ่ม Chemical potential ของสารละลายข้างที่เติมน้ำเกลือ โดยการท่ีน้ำบริสุทธ์ิจะไหลผ่านเน้ือเยื่อมายังข้างท่ีเป็นสารละลาย (น้ำเกลือ) และการไหลผ่านของน้ำในกระบวนการปรับสมดุลน้ีเรียกว่า “ออสโมซิส”
รีเวอร์สออสโมซิส (Reverse Osmosis) เป็นกระบวนการที่น้ำซึมผ่านเน้ือเยื่อ ( Semipermeable Membrane) จากสารละลายที่มีความเข้มข้น สูงกว่าไปยัง สารละลายที่มี ความเข้มข้นต่ำกว่า ซึ่งเป็นกระบวนการฝืนธรรมชาติ (ตรงข้ามกับ ออสโมซิส) โดยการเพิ่มแรงดันทางด้านสารละลายท่ีมีความเข้มข้นสูงจนกระทั่งซึมย้อนจากสารละลายเข้มข้นไปสู่สารละลายที่เจือจางกว่าซึ่งแรงดันที่ใช้นั้นจะต้องมากกว่าแรงดันออสโมซิส (Osmotic Pressure)
การกรองน้ำด้วยระบบรีเวอรส์ออสโมซีสก็เป็นกระบวนการเช่นเดียวกับที่กล่าวมา แต่การกรองน้ำระบบในน้ีที่สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพเป็นเวลายาวนานจะตต้องประกอบด้วยการดำเนินการในหลายปัจจัย ดังต่อไปนี้
- มีการปรับสภาพน้ำก่อนเข้าระบบ (Pretreatment) ที่ดี
- จะต้องมีการออกแบบระบบ (Systemdesign) ที่ดี
- มีการเดินระบบท่ีถูกต้องและมีการบำรุงรักษาอย่างเหมาะสม
